چند روش کلی برای جداسازی مواد

جداسازی مواد شیمیایی، به منظور تولید ماده ی خالص،عصاره گیری،کاهش خطر انجام واکنش و....، بسیار مهم است. در ادامه مطلب،به چند مورد از روش ها اشاره میکنیم. 

 1-جدا سازی فلز خالص: فلزاتی مانند سرب،روی، آلومینیوم، در کل،مواد با نقطه ذوب پایین،بعد از ذوب شدن، به صورت ترکیبی از فلز مذاب خالص و اکسید،سولفید و یون های دیگر فلزند.دو روش برای جداسازی وجود دارد :

الف)مواد مذاب را با ظرف دور آن، تکان داده و به آرامی، محتویات را خالی میکنیم.فلز مذاب که از نمک های فلز،سنگین تر است،تخلیه میشود و نمک فلز،در بوته ی ذوب کردن،باقی میماند.

اشکال این روش، بازده پایین آن است،چرا که به علت چسبندگی بین فلزات و نمک آنها، مقداری از فلز،درون نمک باقی میماند و خارج نمیشود(که این مشکل،در مورد بعد،حل شده است)

ب)اضافه کردن مواد خاصی به مخلوط مذاب که باعث جمع شدن نمک ها در سطح مخلوط مذاب میشود.سپس،نمک ها را از سطح مخلوط، جمع کرده و باقی فلز باقی مانده در بوته، تقریبا خلوص بالایی دارد. (در پست های بعد، از این گونه واکنش ها، چند مثال میزنیم) 

۲- جدا کردن محلولی از ترکیب دو نمک که در دماهای مختلف،تفاوت انحلال پذیری زیادی دارند :

در پست های قبل،به یکی از این موارد اشاره کردیم که با استفاده از سرد یا گرم کردن محلول،یکی از نمک های حل شده که انحلال آن، تابع دما است(مثل پتاسیم کلرات) به خاطر تغییر دما، ته نشین شده و نمکی که انحلال پذیری آن، تابع دما نیست(مثل سدیم کلرید) به صورت محلول باقی می ماند. 

3- جدا سازی یک مایع نا محلول موجود در مایع دیگر: مثل آب و روغن که در هم حل نمیشوند.یا مانند مرحله آخر تهیه نیتروگلیسیرین. دو روش وجود دارد :

الف)مخلوط را در قیف جداکننده ریخته و آنقدر صبر میکنیم تا در دو لایه ی مجزا،جمع شوند.سپس،شیر قیف را باز کرده تا یکی از مواد خارج شود و آنرا در هنگام خروج، در ظرف دیگری، ذخیره میکنیم.پس یکی از مواد، در قیف و دیگری در ظرف میماند.

ب)مخلوط را میگذاریم تا دو ماده در لایه های مجزا،جمع شوند،سپس یکی را سرریز کرده و در ظرف دیگری ذخیره میکنیم 

۴- جداسازی دو نمک مختلف با استفاده از حلال مخصوص به یکی از آنها: این روش، روش مورد علاقه من است،به این صورت که حلالی پیدا کنید که فقط یکی از نمک ها را بتواند حل کند.حلال را در ظرفی ریخته و مخلوط نمک ها را اضافه میکنیم.هم میزنیم تا نمکی که در حلال حل میشود،حل شود و در نهایت، با کاغذ صافی، نمک دوم را جدا میکنیم.

۵-